po co nam emocje

Funkcje emocji

Po co nam emocje?

Doświadczając trudnych emocji czasem myślimy, że lepiej byłoby ich nie mieć lub mieć ich mniej albo doświadczać tylko tych przyjemnych.  Jednak każda z emocji ma sens i znaczenie. Nie da się odciąć od nieprzyjemnych i zachować tylko te przyjemne. Emocje są regulatorami naszego funkcjonowania. Pełnią wiele użytecznych funkcji, nadają życiu smak czyniąc go pięknym, ciekawym i intensywnym. Pozbycie się ich byłoby nie tylko szkodliwe ale też zubażające. Z drugiej strony ich cechy jak intensywność, częstotliwość i czas trwania bywają czasem kłopotliwe i zaburzające. Po cóż więc natura nas w nie wyposażyła? Jakie są funkcje emocji?

Emocje łączą psychikę z ciałem – ich przeżywanie wywołuje reakcje fizjologiczne np. strach wyrzut adrenaliny, który dodaje nam ogromnej siły do walki lub ucieczki, podobnie gniew. Mobilizują energię, motywują do działania, ochrony siebie.

Uczucia są siłą, która „źle zarządzana” może wywrzeć destrukcyjny wpływ na życie jednostki prowadząc nie tylko do problemów międzyludzkich takich jak konflikty i przemoc ale również do zaburzeń psychicznych oraz chorób i stanów psychosomatycznych.

Funkcje emocji

Emocje pomagają nam przystosować się do sytuacji. Pełnią funkcję adaptacyjną. Informują o tym, co dla nas ważne. Ból psychiczny po stracie kogoś lub czegoś wskazuje jak bardzo ktoś lub coś było dla nas ważne. Gniew i złość informuje nas, że nasze granice i wartości są naruszane. Zdrowe poczucie winy mobilizuje do naprawy błędu. Strach uaktywnia układ współczulny do walki lub ucieczki. Potrzebujemy strachu i lęku jako sygnału niebezpieczeństwa. Wstyd ma funkcję społeczną jeśli chcemy pozostać w grupie, od czego zależało kiedyś nasze przetrwanie.

Podobnie jak ból fizyczny, który chroni nas przed urazami kiedy cofamy rękę od ognia, podobnie cierpienie psychiczne takie jak poczucie zranienia, smutku, a także strach informują nas o zagrożeniach. Smutek, płacz są jak wentyl bezpieczeństwa naszej psychiki.

Uczucia są niezbędne w relacjach międzyludzkich. Służą do budowania więzi. Pozwalają przewidzieć zachowania innych. Informują innych o naszych potrzebach np. płacz wzbudza empatię i chęć pomocy.

Rozpoznawanie własnych emocji

Dobra świadomość tego co czujemy czyli kontakt z własnymi emocjami wcale nie jest oczywisty. Znaczna ilość osób ma z tym kłopot. Skrajnym przypadkiem są aleksytymicy, którzy nie są w stanie rozpoznać, nazwać i wyrażać tego co czują. Wiele osób zauważa i rozpoznaje emocje dopiero wtedy kiedy są już naprawdę silne. Łatwo wtedy o „wybuchowe” odreagowanie na innych, co nie sprzyja relacjom. Przyczyny tkwią we wczesnych doświadczeniach, sposobie wychowania. Zauważaniu, przyjmowaniu przez rodzica i odzwierciedlaniu uczuć dziecka. Dziecko, na którego uczucia nie zwracano uwagi nie ma szansy nauczyć się z nimi obchodzić. Tymczasem dobry kontakt z własnymi uczuciami ułatwia życie. Jeżeli osoba jest w stanie rozpoznać własne stany psychiczne, nazwać uczucia, zrozumieć je w kontekście własnych potrzeb i wyrazić to znacznie lepiej sobie z nimi radzi. Pozwala to zmniejszyć ryzyko chorób psychicznych i somatycznych powiązanym z przewlekłym stresem oraz chroni przed somatyzacją emocji w ciało. 

Emocje nieadekwatne i kłopotliwe

Czasami emocje, a raczej ich właściwości takie jak nasilenie, czas trwania lub częstotliwość bywają nieadekwatne do sytuacji lub kłopotliwe. Zbyt silne, długotrwałe i zaburzające. Źródło może tkwić w doświadczeniach, wzorcach z domu, przebytych traumach. Często pomocna bywa wtedy psychoterapia, gdzie można przyjrzeć się przyczynom tego zjawiska, zrozumieć co się pod nimi kryje, przepracować traumy i/lub pracować nad bardziej konstruktywnym obchodzeniem się z emocjami. Bo ani tłumienie emocji ani bezrefleksyjne odreagowywanie  wszystkiego co się w nas dzieje nie sprzyja dobremu funkcjonowaniu.

Więcej o obchodzeniu się z emocjami w kolejnych wpisach.

Avatar

Author: Agnieszka Rybicka

Autorka jest certyfikowaną psychoterapeutka i psychologiem.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Scroll to top