Zaburzenie lękowe uogólnione
Realistyczne martwienie czy zaburzenie lękowe?
Wszyscy martwimy się od czasu do czasu jednak większość z nas potrafi skupić się na bieżących sprawach. Natomiast osoba cierpiąca na zaburzenie lękowe uogólnione inaczej zespół lęku uogólnionego zamartwia się przez większość czasu i trudno jej opanować lękowe myśli.
Lękowi towarzyszą też objawy somatyczne takie jak zwiększone napięcie mięśniowe, czasem mdłości, rozstrój żołądka, trudności z przełykaniem, częste oddawanie moczu. Osoba cierpiąca na lęk uogólniony jest w stanie wzmożonego pobudzenia i nerwowości. Nie występują u niej napady paniki ani fobie ale poziom lęku jest stale podwyższony. Konsekwencją tego jest poczucie zmęczenia, drażliwość, trudności ze snem i koncentracją uwagi.
Wyolbrzymianie prawdopodobieństwa stresujących wydarzeń
Uwaga osób cierpiących na to zaburzenie jest skierowana na poszukiwanie sygnałów informujących o zagrożeniu lub niebezpieczeństwie. Nasilenie lęku jest niewspółmierne do rzeczywistego prawdopodobieństwa wystąpienia wzbudzających lęk zdarzeń.
Zamartwianie dotyczy zazwyczaj wielu spraw jak zdrowie, relacje, praca, szkoła, finanse itp. Najczęściej pacjent potrafi wskazać czym się martwi ale nie zawsze. Bywa, że lęk zaczyna się samoistnie.
Diagnoza zaburzenia lękowego uogólnionego
Diagnoza jest stawiana jeśli osoba zamartwia się przez większość dni conajmniej przez 6 miesięcy, wpływa to na jej życie i wywołuje istotne cierpienie. Należy również sprawdzić czy lęk nie wynika z zaburzeń somatycznych np. problemów z tarczycą, używania substancji psychoaktywnych, zespołu stresu pourazowego i innych zaburzeń.
Uogólnione zaburzenie lękowe często współwystępuje z depresją.
Występowanie zespołu lęku uogólnionego
Zaburzenie to zwykle zaczyna się około 30 roku życia i występuje częściej u kobiet. Rozpowszechnienie sięga 9% populacji. Może się zaostrzać wraz ze stresującymi sytuacjami życiowymi.
Sposób życia osób doświadczających lęku
Osoby cierpiące na lęk uogólniony żyją często bardzo zapobiegawczo i asekuracyjnie próbując zabezpieczyć się przed wszelkim możliwym ryzykiem. Ich działania są nieskuteczne, wciąż mają poczucie braku bezpieczeństwa.
U podłoża lęku leży uporczywe dążenie do zabezpieczenia się przed cierpieniem, utratą kontroli, bezradnością, porażką, odrzuceniem, chorobą lub śmiercią.
Przyczyny lęku uogólnionego
Przyczyny to prawdopodobnie kombinacja czynników takich ja dziedziczność, doświadczenia z okresu dzieciństwa takie jak porzucenia, traumy, brak akceptacji, wysokie wymagania, a także obserwowanie takich zachowań u rodziców, które utrwalają się u osoby na zasadzie uczenia poprzez modelowanie.
Leczenie uogólnionego zaburzenia lękowego
Jest wiele sposobów pracy z tym problemem. Z jednej strony można pracować nad odkryciem i zmianą wewnętrznej mowy i przekonań leżących u podłoża lęku np. przekonania, że można się zabezpieczyć przed wszystkim, że nie można dopuścić do porażki, bezradności. Pracujemy nad zmianą postawy nadmiernego perfekcjonizmu, pragnień bycia akceptowanym przez wszystkich lub nadmiernej potrzeby kontroli.
Kolejną możliwością jest wzmacnianie umiejętności radzenia sobie z sytuacjami, których się obawiamy zamiast wyolbrzymiać prawdopodobieństwo niekorzystnych zdarzeń. Czyli zamiast koncentrować się tylko na stresujących wydarzeniach koncentrujemy się na sposobach ich rozwiązania. Ograniczamy nieskuteczne zachowania „zabezpieczające” jak np. wielokrotne sprawdzania czy wszystko w porządku, które wzmacniają lęk w dłuższej perspektywie. Używamy technik dystrakcyjnych, odwracających uwagę od zamartwiania się. Aby zmniejszyć przewlekły meczący stan napięcia uczymy się technik relaksacji i uważności. W celu poczucie bezpieczeństwa pracujemy nad tworzeniem wspierających więzi w życiu klienta oraz wszelkich rzeczy które dają poczucie sensu, wpływu i wartości jak np. pasje. W umiarkowanych i ciężkich przypadkach wprowadzamy farmakoterapię.
Leczenie lęku powinno być wielopoziomowe aby było trwałe i skuteczne dlatego pomocne jest wprowadzenie zmian do stylu życia jak systematyczne ćwiczenia fizyczne, które obniżają poziom lęku i wzmacniają poczucie pewności siebie, a także usunięcie z jadłospisu środków pobudzających i dbanie o odpowiednią ilość snu.
Author: Agnieszka Rybicka
Autorka jest certyfikowaną psychoterapeutka i psychologiem.