Na czym polega agorafobia?
Podstawą agorafobii jest najczęściej lęk przed napadem paniki w miejscu, z którego trudno będzie uciec lub otrzymać pomoc zaufanej osoby. Istotne są nie tyle cechy miejsca ile to, ze ucieczka z niego może być trudna lub krępująca. Przykładem takich miejsc mogą być autobusy, pociągi, supermarket, środkowe miejsce w kinie lub teatrze, stanie w kolejce lub w tłumie, przejście przez otwarty teren jak targ, znalezienie się na moście itp.
Osoba cierpiąca na agorafobię odczuwa silny lęk lub strach i zaczyna unikać takich sytuacji lub mierzy się z nimi w towarzystwie bliskiej osoby albo znosi je z dużym cierpieniem. Aby zdiagnozować agorafobię musi ona występować co najmniej przez pół roku i powodować istotne cierpienie i ograniczenie życia osoby. Należy również sprawdzić czy objawy nie są wynikiem stresu pourazowego, używania substancji psychoaktywnych lub innych zaburzeń lękowych.
Jak powstaje agorafobia?
Agorafobia może rozwinąć się bardzo szybko w następstwie doświadczenia napadu lęku. Osoba zaczyna unikać miejsc, z których trudno byłoby się wydostać w czasie napadu lęku, w których doświadczyła skrępowania i nie miała wsparcia bliskiej osoby. W konsekwencji często staje się więźniem własnego domu. Nie jest w stanie normalnie funkcjonować, uczyć się, pracować itp.
Są pacjenci, u których agorafobia rozwija się bez poprzedzających napadów paniki. U pewnej liczby osób agorafobia rozwija się po stracie bliskiej osoby, co może mieć związek z obniżeniem poczucia bezpieczeństwa.
Życie z agorafobią
Cierpiąc na agorafobię, osoba obawia się nie tylko konkretnych miejsc ale również przeżywa lęk przez większość czasu. Lęk ten związany jest z wyobrażeniem, że może znaleźć się w sytuacji bez wyjścia. Agorafobia może być różnie nasilona, od łagodnej, która sprawia cierpienie ale nie ogranicza mocno życia do ciężkich postaci, gdzie osoba nie jest w stanie żyć samodzielnie.
Występowanie i przyczyny agorafobii
Kobiety chorują częściej (80%) niż mężczyźni. Zaburzenie to dotyka ludzi ze wszystkich środowisk i grup społecznych. Najczęściej rozwija się w drugiej lub trzeciej dekadzie życia. Jako, że agorafobia bardzo ogranicza życie często towarzyszy jej depresja.
U podłoża problemu leży kombinacja dziedziczności i czynników środowiskowych. Warunki, które stwarzają predyspozycje do rozwoju agorafobii to wychowanie przez nadmiernie opiekuńczych lub lękowych rodziców dających dziecku przekaz, ze świat jest niebezpiecznym miejscem. Perfekcjonizm opiekunów i nadmiernie krytyczna postawa również sprzyja powstawaniu zaburzeń lękowych u dzieci.
Leczenie
Celem jest zwiększenie poczucia bezpieczeństwa u osoby z agorafobią. Najskuteczniejsze metody to te, które skutkują rozwinięciem u jednostki poczucia wpływu i skutecznego radzenia sobie z sytuacją. Umożliwia to odzyskanie poczucia bezpieczeństwa, wzmocnienie samooceny i niezależności.
Techniki pracy to m. in. stopniowa ekspozycja, zmiana lękowego myślenia, budowanie wspierających więzi, farmakoterapia.
Author: Agnieszka Rybicka
Autorka jest certyfikowaną psychoterapeutka i psychologiem.