Oblicza lęku- fobia swoista
Fobia swoista zwana tez specyficzną to nic innego jak nieuzasadniony, silny strach przed konkretnymi obiektami lub sytuacjami. Strach ten może przybrać formę napadu paniki lub silnego lęku uogólnionego. Osoba cierpiąca na tego rodzaju fobię unika obiektów swojego strachu bo obawia się, że wpadnie w panikę, straci kontrolę nad sobą lub zemdleje jeśli się z nim zetknie. Kiedy ma w perspektywie kontakt z obiektem fobii denerwuje się lub panikuje.
Najczęściej występujące fobie:
- Fobie przed zwierzętami np. wężami, szczurami, psami, pająkami i innymi zwierzętami. U dzieci tego rodzaju lęki uznawane za normalne, z których się wyrasta.
- Akrofobia- lęk wysokości. Osoba boi się znaleźć na wysokości, gdzie doświadcza zawrotów głowy lub impulsu żeby skoczyć przeżywanego jakby zewnętrzna siła ciągnęła ku krawędzi.
- Fobia samolotowa dotyczy lęku przed rozbiciem się samolotu, dekompresją lub uprowadzeniem maszyny. Osoba boi się, że doświadczy napadu paniki w samolocie, zemdleje, straci kontrolę nad sobą. Jest to bardzo rozpowszechniony rodzaj fobii.
- Fobia przed chorobą. Dotyczy fobii przed określona chorobą jak np. nowotwór. Od hipochondrii różni ją to, że skupia się tylko na jednej chorobie a nie na różnych zagrożeniach zdrowia.
- Fobie przed wizytą u lekarzy np. dentysty dotyczy strachu przed bolesnymi zabiegami i może stanowić duże utrudnienie w przypadku konieczności leczenia.
- Fobia przed widokiem krwi. Osoby doświadczające tego rodzaju fobii maja skłonność do mdlenia na widok krwi.
Rozpowszechnienie fobii
Fobie swoiste to częste zaburzenie lękowe, dotyczyć mogą nawet 10% populacji. Występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn w stosunku 2:1 z wyjątkiem fobii przed chorobą, która jest częstsza u mężczyzn. Pacjenci maja często więcej niż jedną fobię. Strachowi sytuacyjnemu np. klaustrofobii lub fobii samolotowej mogą towarzyszyć uzależnienia od substancji psychoaktywnych lub depresja.
Fobie swoiste diagnozowane są jeśli w istotny sposób utrudniają życie chorego. Muszą również trwać co najmniej 6 miesięcy i nie mogą wynikać z innych zaburzeń jak używanie substancji psychoaktywnych, zaburzeń psychotycznych, anoreksji, zespołu stresu pourazowego i innych zaburzeń lękowych.
Przyczyny fobii swoistej
Zwykle zaczynaja się w dzieciństwie lub w okresie adolescencji, czasem pojawia się w wyniku traumatycznego wydarzenia jak wypadek, ugryzienie przez zwierzę itp. Panuje przekonanie, że to dziecięce lęki, z których się nie wyrasta.
Mogą być również wynikiem tzw modelowania kiedy osoba wielokrotnie obserwuje silny strach przed konkretnym obiektem lub sytuacją u rodzica.
Leczenie fobii swoistej
Najskuteczniejsze metody leczenia to stopniowa ekspozycja na obiekt lęku oraz praca z przekonaniami, które utrwalają lęki oraz wszystkie interwencje, które zwiększą poczucie wpływu i możliwości poradzenia sobie w sytuacji ekspozycji na budzące strach bodźce.
Author: Agnieszka Rybicka
Autorka jest certyfikowaną psychoterapeutka i psychologiem.