Zaburzenia nastroju związane z urodzeniem dziecka
Blisko 70- 80% kobiet doświadcza zaburzeń nastroju w okresie po urodzeniu dziecka. Najczęściej jest to umiarkowanie nasilony smutek, który rozwija się w ciągu kilku dni po porodzie i zazwyczaj mija w ciągu 10 dni. Obniżonemu nastrojowi towarzyszy labilność emocjonalna, drażliwość, skłonność do płaczu, czasem wybuchy złości, nadmierna wrażliwość na bodźce. Zdarzają się objawy somatyczne najczęściej bóle głowy, lub/i hipochondryczne obawy o swoje zdrowie.
Przyczyną jest gwałtowny spadek poziomu hormonów po porodzie takich jak progesteron, estrogeny i kortyzol. A także silny stres związany z dużą zmianą w życiu.
Największe nasilenie objawów to zwykle piąty dzień połogu wtedy, gdy poziom hormonów spada najszybciej.
W większości przypadków stan ten mija samoistnie i nie wymaga leczenia, wystarczy wsparcie rodziny, które jest bardzo ważne w tak szczególnym okresie, kiedy dotychczasowe życie ulega zmianie.
Depresja poporodowa
Natomiast u pewnego, dość znacznego odsetka kobiet (10-20%) smutek poporodowy może przekształcić się w depresję poporodową. Jeżeli trwa on ponad 10 dni lub objawy są bardzo nasilone to kobieta powinna zgłosić się po pomoc.
Statystycznie tylko 50% kobiet zgłasza się po pomoc. Ma to prawdopodobnie związek z kulturową presją bycia „dobrą matką”, w konsekwencji której kobieta wstydzi się przyznać do swojego stanu lub obawia się, że zostanie odizolowana od dziecka.
Tymczasem nieleczona depresja poporodowa może doprowadzić do wielu niekorzystnych skutków wpływając na życie całej rodziny. Zwiększa ryzyko nawracających zaburzeń nastroju (związanych i niezwiązanych z porodem). Wpływa niekorzystnie na rozwój dziecka, zaburza relacje z partnerem. W skrajnych lecz rzadkich przypadkach może prowadzić do samobójstwa matki lub zabójstwa dziecka.
Nieleczony epizod depresji poporodowej może trwać od 2-6 miesięcy, a czasem objawy utrzymują się nawet rok.
Charakterystyczne cechy depresji poporodowej to np. obsesyjne myśli i impulsy związane z przemocą wobec dziecka. Matka boi się, ze umyślnie lub przypadkowo zrobi krzywdę dziecku, co może wpływać na unikanie kontaktu z dzieckiem, hipochondryczne obawy, wysoki poziom lęku, rozdrażnienie, płaczliwość, zmęczenie. Negatywne postrzeganie siebie – poczucie nieudolności w opiece nad dzieckiem, zmniejszona odporność na stresujące wydarzenia.
Ryzyko zachorowania i leczenie depresji poporodowej
Kto jest bardziej narażony na depresję poporodową? Ryzyko zachorowania na rośnie u kobiet, które chorowały na zaburzenia nastroju lub nerwicowe w przeszłości, a także u kobiet z zaburzeniami osobowości. Ryzyko wzrasta również jeżeli kobieta doświadcza ciężkich lub traumatycznych wydarzeń życiowych w okresie ciąży i poporodowym oraz nie otrzymuje wystarczającego wsparcia ze strony otoczenia.
W leczeniu stosuje się psychoterapię i/lub leki przeciwdepresyjne.
Author: Agnieszka Rybicka
Autorka jest certyfikowaną psychoterapeutka i psychologiem.