Narastający przewlekły stres a zaburzenia psychiczne.
Stres jest zjawiskiem powszechnym i niezbędnym w życiu człowieka, są to po prostu bodźce, które nas mobilizują. Nie da się go uniknąć. To, co można zrobić to modyfikować swoje podejście i sposób postrzegania tego, co nas spotyka oraz dążyć do optymalnego poziomu stresu w swoim życiu ponieważ jego brak również nie jest dobry dla naszego zdrowia. Jednak niektóre stresory są obiektywnie trudne do udźwignięcia i przyczyniają się do powstania chorób i zaburzeń psychicznych.
Brak bodźców to również stres
Czasem marzymy o tym aby wszyscy dali nam święty spokój i nic się nie działo, jednak na dłuższą metę sytuacja braku bodźców (czyli braku stresu) paradoksalnie staje się czymś obciążającym. Optymalny poziom stresu (eustres) jest nam potrzebny do sprawnego działania, mobilizuje nas. Potrzebujemy pewnego poziomu stymulacji do satysfakcjonującego życia. Brak stymulacji wywołuje nudę, brak energii, czasem depresje, napięcie psychiczne, a także poczucie braku sensu i satysfakcji z życia. Eksperymentalne sytuacje odcinania ludzi od bodźców skutkują tym, że zmysły się wyostrzają, słyszymy i czujemy to czego zwykle nie dostrzegamy, a niektórzy doświadczają nawet halucynacji. Mózg sam tworzy bodźce w warunkach deprywacji sensorycznej.
Stres Negatywny zwany dystresem
Problematyczny dla zdrowia zarówno psychicznego jak i fizycznego jest stres zbyt silny i przewlekły (dystres). To czy będzie tak odebrany zależy od cech indywidualnych, a dokładnie od tego jakie znaczenie dana osoba nada sytuacji, którą spotyka. Dla jednej osoby występ publiczny będzie silnym, budzącym panikę stresorem, a inna bedzie sie czuła jak ryba w wodzie. Dla kogoś utrata pracy lub związku będzie „końcem świata” dla innego, wierzącego w siebie nowym ciekawym początkiem lub wręcz ulgą. Zatem kluczowe znaczenie ma to jak dana osoba oceni swoje możliwości poradzenie sobie z sytuacją.
Czasem stres utrzymuje się bez przerwy przez miesiące i lata lub dochodzi do nagromadzenia obiektywnie trudnych wydarzeń życiowych w krótkim czasie. Konsekwencją tego może być załamanie zdolności osoby do radzenia sobie czyli adaptacji. Następstwem mogą być choroby i zaburzenia psychiczne lub/i somatyczne.
Skala wydarzeń życiowych wg Holmes’a i Rahe’a
Thomas Holmes i Richard Rahe opracowali skalę wydarzeń życiowych, która pozwala oszacować ryzyko zachorowania w wyniku nagromadzenia trudnych wydarzeń życiowych. Skali tej używali do szacowania ryzyka chorób somatycznych. Aktualnie wiemy, że ryzyko doświadczenia zaburzeń psychicznych również wzrasta wraz z nagromadzeniem silnego stresu.
Jeżeli w ciagu dwóch lat doświadczyłaś/eś wymienionych na liście wydarzeń zsumuj przypisane im punkty. Wynik powyżej 300 pkt wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo doświadczenia niekorzystnych dla zdrowia psychicznego i fizycznego skutków stresu. Wynik 150-300 wskazuje na możliwość doświadczenia zaburzeń psychicznych lub somatycznych. Wynik poniżej 150 pkt wskazuje na niewielkie ryzyko.
Skala Stresu Holmes’a i Rahe’a
- Śmierć współmałżonka 100
- Rozwód 73
- Separacja lub rozstanie 65
- Pobyt w więzieniu 63
- Śmierć bliskiego członka rodziny 63
- Ciężka choroba lub wypadek z uszkodzeniem ciała 53
- Ślub 50
- Zwolnienie z pracy/bezrobocie 50
- Pojednanie z małżonkiem 45
- Przejście na emeryturę 45
- Znacząca zmiana stanu zdrowia lub zachowania członka rodziny 44
- Ciąża 40
- Problemy seksualne 39
- Pojawienie się nowego członka rodziny 39
- Poważna zmiana w pracy lub reorganizacja firmy 39
- Zmiana statusu finansowego 38
- Śmierć przyjaciela 37
- Zmiana stanowiska pracy 36
- Konflikty w rodzinie 35
- Wysoki kredyt lub poważne obciążenie hipoteki 31
- Problemy z hipoteką/odmowa kredytu 30
- Napad, kradzież, włamanie 30
- Awans w pracy lub degradacja stanowiska 29
- Syn/córka opuszcza dom rodzinny 29
- Kłopoty z teściową lub teściem 29
- Wybitne osiągnięcia osobiste 28
- Podjęcie lub utrata pracy przez współmałżonka 26
- Rozpoczęcie lub zakończenie nauki 26
- Znacząca zmiana warunków życia 25
- Znacząca zmiana nawyków 24
- Kłopoty z szefem 23
- Zmiana godzin lub warunków pracy 20
- Zmiana miejsca zamieszkania 20
- Zmiana szkoły 20
- Znacząca zmiana dotychczasowych rozrywek 19
- Znacząca zmiana aktywności religijnych 19
- Znacząca zmiana kontaktów towarzyskich 18
- Niewielka pożyczka 18
- Znacząca zmiana przyzwyczajeń dotyczących snu 16
- Znacząca zmiana dotycząca kontaktów z rodziną 15
- Znacząca zmiana sposobu odżywiania się 15
- Urlop 13
- Święta spędzone z rodziną 12
- Niewielkie wykroczenie prawne 11
Author: Agnieszka Rybicka
Autorka jest certyfikowaną psychoterapeutka i psychologiem.